Oud en nieuw plan – Deel 1: Terugblikken op 2025

Dit artikel is het eerste deel van een tweeluik over terugblikken op 2025 en richting bepalen voor 2026. Die twee horen onlosmakelijk bij elkaar. Leiders die alleen vooruit kijken, missen de onderstroom van het afgelopen jaar; leiders die alleen terugblikken blijven in analyse hangen. De kracht zit in de combinatie: begrijpen wat dit jaar bracht, zodat je volgend jaar gerichter kiest.

Uit jarenlange ervaring met het begeleiden van OGSM-processen en strategische evaluaties weten we dat een goede terugblik zelden vanzelf ontstaat. Daarom hier een helder en toepasbaar kader voor een reflectie die niet voelt als een ritueel, maar als een strategische versneller.

December: de maand waarin twee ritmes botsen

Iedere leider herkent dit: december voelt tegelijkertijd als een eindsprint en als het moment waarin de contouren voor het nieuwe jaar moeten ontstaan. In die dubbelheid schuilt de valkuil. Reflectie wordt vaak vooruitgeschoven, te zwaar aangezet of omzichtig gevoerd. Terwijl een effectieve terugblik juist vraagt om eenvoud, eerlijkheid en focus.

Een korte en goed gestructureerde evaluatie levert meer op dan een middag vol uitgebreide presentaties. Juist nu, aan het einde van het jaar, ligt er een kans om richting en rust te creëren.

Waarom terugblikken vaak minder oplevert dan gehoopt

Niet omdat leiders geen zin hebben om te leren, maar omdat terugblikken vaak ontspoort in anekdotes, persoonlijke meningen of gesprekken die vriendelijk zijn maar weinig richting geven. Veel teams benoemen symptomen, maar niet de patronen. Ze herinneren zich gebeurtenissen, maar missen de analyse. En ze proberen het voor iedereen comfortabel te houden, terwijl groei soms vraagt om het ongemakkelijke benoemen.

Reflectie moet niet gaan over het vinden van schuldigen of het opdiepen van eindeloze details; het gaat om het blootleggen van wat werkelijk werkte, wat remde en wat dat betekent voor de keuzes die je volgend jaar maakt.

Het doel van een eindejaarsreview

In een goed gestructureerde sessie kijk je terug op de realisatie van doelen, de impact van keuzes en de relevantie van je koers. Je bepaalt wat behouden moet blijven, wat moet worden aangepast en waar je het lef moet hebben om te stoppen. Deze evaluatie vormt de fundering onder je jaarplan voor 2026.

Drie vragen die elke leider in december moet beantwoorden

Gebruik deze vragen individueel, in MT’s of in teams. Ze zorgen voor richting en zetten de discussie op scherp.

1. Wat werkte dit jaar aantoonbaar en waarom?

Het gaat hier om concrete resultaten, niet om indrukken. Welke keuzes hebben echt impact gemaakt? Welke doelen zijn volledig gerealiseerd en wat maakte dat mogelijk? Waar bleek de aanpak effectief, omdat hij rust, richting of tempo bracht? Door dit expliciet te maken zie je welke patronen het waard zijn om volgend jaar te versterken.

2. Wat werkte niet, ondanks goede intenties en inzet?

Ieder jaar kent terugkerende blokkades: processen die blijven knellen, initiatieven die te veel energie opslokken of doelen die nooit echt tractie kregen. Benoem dat zonder omwegen. Niet om te oordelen, maar om te begrijpen. Waar was de strategie niet scherp genoeg? Waar ontbrak focus? Waar zorgde overleg voor vertraging in plaats van versnelling? Hoe helderder je hierover bent, hoe beter je voorkomt dat 2026 een herhaling van zetten wordt.

3. Wat moeten we loslaten om volgend jaar te kunnen groeien?

Dit is de vraag die het vaakst wordt overgeslagen, maar misschien wel de belangrijkste. Groei ontstaat niet door extra initiatieven, maar door scherpe keuzes. Welke projecten, formats, rituelen of doelen leveren onvoldoende op? Wat kan verdwijnen zodat er ruimte ontstaat voor wat echt belangrijk is? Loslaten vraagt lef. Toch is dit vaak de snelste weg naar versnelling.

Hoe organiseer je een krachtige eindejaarssessie

1. Werk met feiten, niet met verhalen

Zorg voor een compacte voorbereiding met een evaluatie van cijfers, voorbeelden en realisaties. Zo voorkom je dat het gesprek wordt gedomineerd door overtuigingskracht of persoonlijke voorkeuren. Objectieve input maakt het gesprek eerlijker en productiever.

2. Houd de sessie compact en strak gestructureerd

Plan een kort tijdsblok en verdeel het in heldere onderdelen. Tijdsdruk helpt en het dwingt je tot keuzes, voorkomt te lange uitweidingen en zorgt er sneller voor dat de essentie boven tafel komt.

3. Schakel een facilitator in

Een goede facilitator zorgt voor scherpe vragen, bewaakt het proces en durft te benoemen wat intern soms wordt vermeden. Niet om te sturen, maar om richting te scheppen. Iemand van buiten maakt het gesprek vaak eerlijker, directer en minder politiek. Dat verhoogt de kwaliteit van de reflectie aanzienlijk. Wens je begeleiding van een ervaren OGSM facilitator? Neem dan contact met ons op en we bespreken je vraag.

4. Eindig met drie beslissingen

Sluit de review altijd af met drie harde keuzes:

• Wat gaan we vergroten/versterken?
  
  
• Waar stoppen we mee?
  
  
• Wat gaan we anders organiseren?

Deze drie besluiten fungeren als de brug naar het nieuwe jaarplan.

Waarom goede facilitering het verschil maakt

Facilitering lijkt soms een luxe, maar levert vaak direct rendement op. Een externe begeleider doorbreekt patronen die intern blijven liggen. Hij of zij brengt structuur, consistentie, objectiviteit en tempo aan. Daarmee ontstaan de inzichten die verder gaan dan de veilige middenweg en die echt bijdragen aan scherpte.

Een goed begeleide review in een uur levert vaak meer op dan drie interne sessies bij elkaar.

Het resultaat van een doordachte terugblik

Een reflectie moet een goede fundering leggen voor een herzien plan die daadwerkelijk energie en richting geeft. Je sluit het jaar af met meer helderheid over wat werkte, wat niet, en wat dat betekent voor 2026. Het zorgt voor draagvlak, focus en een scherpere strategie. Je begrijpt zo niet alleen wat er is gebeurd, maar vooral waarom en welke keuzes nu logisch en noodzakelijk zijn.

Reflectie is een bewuste keuze om jezelf en je organisatie beter te laten presteren.

Klaar voor de volgende stap?

Lees deel 2: Vooruitblikken naar 2026.

‍